Świstak (łac. Marmota marmota)

Świstak to ssak zaliczany do rodziny wiewiórkowatych z rzędu gryzoni, zamieszkujący łąki wysokogórskie Alp i Tatr na wysokości 900-2300 m n.p.m. W polskich Tatrach spotykany jest najczęściej w okolicach 1300-1700 m n.p.m.

Długość ciała 50-60 cm, ogona do 15 cm, ciało krępe, mocnej budowy, kończyny krótkie, mocne. Gęsta sierść o szarożółtym ubarwieniu, spód ciała nieco jaśniejszy, na grzbiecie występują pojedyncze czarne włosy, koniec ogona prawie czarny. Świstak żyje w koloniach liczących zazwyczaj kilkanaście osobników, kopie nory głębokie niekiedy na kilkadziesiąt m, służące za miejsce snu zimowego dla całej kolonii, drąży system nor będących schronieniem w razie zagrożenia. W czasie snu zimowego temperatura ciała świstaka spada do 4,6-7,60C, częstotliwość oddechów wynosi 2-3 na minutę, praca serca zostaje zredukowana do 10 na minutę.

Pożywienie świstaków stanowią trawy, zioła i korzenie roślin. W czasie żerowania kolonii jedno ze zwierząt bacznie obserwuje okolicę stojąc na tylnych kończynach, w razie zagrożenia wydaje donośny świst. Stwierdzono, że zarówno świstaki, jak i żyjące w górach kozice reagują na sygnały alarmowe drugiego gatunku.

Ciąża świstaka trwa 33-34 dni, samica rodzi 2-7 młodych, które dojrzewają w wieku ok. 22 miesięcy, czasem dopiero po ukończeniu 3 roku życia. Świstak żyje kilkanaście lat. Podgatunek świstaka występujący w Tatrach jest nieco mniejszy i jaśniej ubarwiony niż świstak alpejski. W XIX w. populacja świstaków została przetrzebiona wskutek polowań i odłowów dla sadła wykorzystywanego w medycynie ludowej oraz dla futerka. W Polsce świstak znajduje się pod całkowitą ochroną gatunkową. Był jednym z pierwszych zwierząt objętych ochroną gatunkową (wprowadzoną w 1869).

Opracowano na podstawie Popularnej Encyklopedii Powszechnej.