Saksofon, wbrew powszechnym przekonaniom, jest instrumentem dętym drewnianym, zaliczanym do grona aerofonów stroikowych. Taką klasyfikację saksofon zawdzięcza w dużej mierze swojej budowie i stroikowi. Trzeba powiedzieć, że istnieje aż siedem różnych odmian saksofonu, mających różną wielkość i zakres dźwięków. Wybierając saksofon, powinniśmy być tego świadomi. Warto więc zapoznać się z najczęściej wykorzystywanymi w praktyce odmianami saksofonów i ich cechami charakterystycznymi. Poniżej przedstawiamy wszystkie odmiany tego instrumentu:
Większość instrumentów muzycznych ma swoje archaiczne poprzedniki, ale takiego pierwowzoru na próżno można szukać dla saksofonu. Został wynaleziony od razu w swym praktycznie niezmienionym kształcie, dokładnie w roku 1840 przez belgijskiego wytwórcę instrumentów muzycznych – Adolpha Saxa. Opatentowany został w 1846 toku. Jego nazwa, jak łatwo można się domyślić, pochodzi od nazwiska jego wynalazcy.
Saksofon bardzo szybko stał się instrumentem koncertowym, bo już w cztery lata po jego wynalezieniu.
Dzisiejsze saksofony są w dużym stopniu zaawansowane technologicznie i mają wielką precyzję wykonania. Saksofonom współczesnym, wyprodukowanym przy użyciu maszyn i komputerów, niestety według wielu muzyków, brakuje duszy, jaką mają ręcznie wykonane instrumenty. Jeśli zależy nam jednak na swobodzie grania, świetnej intonacji i niezawodności, a przy tym nie mamy zbyt dużych środków na kupno saksofonu, instrumenty wykonywane seryjnie będą dla nas dobrym wyborem. Wytrawni muzycy jednak wydadzą na saksofon więcej, aby tylko uzyskać indywidualne brzmienie czy też niepowtarzalny wygląd. Ręcznie wykonane saksofony są dziełami sztyki, a w rękach dobrego muzyka mogą zabrzmieć na swój własny, odmienny sposób. Każdy saksofon wykonany jest z dwóch podstawowych elementów, mianowicie z korpusu i szyjki, która bywa nazywana fajką.
Szyjka na ogół jest koniczną rurką, wygiętą pod odpowiednim kątem, w której wywiercony jest niewielkiej średnicy otwór służący do uzyskiwania przedęć oktawowych. Z kolei, cieńsza strona szyjki jest zakończona kilkucentymetrowej szerokości warstwą korka, mającą grubość od jednego do nawet kilku milimetrów. Korek służy do osadzenia ustnika saksofonu, a jednocześnie ma za zadanie hamować jego poślizg i umożliwiać skuteczne ruchy w trakcie wkładania ustnika i strojenia. Natomiast korpus to stożkowata rura, wygięta w większości saksofonów i zakończona dźwięcznikiem, zwanym czasem czarą głosową lub roztrąbem. Do korpusu przylutowane są niewielkie, mosiężne lub stalowe słupki, które służą do przymocowania pozostałych mechanizmów saksofonu, mianowicie prętów, dźwigni i klap. Korpus i szyjka saksofonu mają wywiercone otwory, które w trakcie grania są zamykane lub otwierane za pomocą różnych mechanizmów i przekładni. Szczelność zamykania otworów jest istotna dla łatwości grania, dlatego klapy wypełnia się filcowo-skórzanymi podkładkami połączonymi z metalowymi lub plastikowymi rezonatorami. W miejscach, gdzie palce muzyka dotykają klap, wypełnia się macicą perłową. Na korpusie umieszczone jest specjalne oparcie dla kciuków lewej i prawej ręki. Najczęściej, saksofon zrobiony jest ze stopów metali kolorowych. Mosiądz, a czasami chrom, nikiel, srebro lub złoto chronione jest warstwą specjalnego lakieru, który istotnie wpływa na barwę instrumentu.
Kupując saksofon, powinniśmy koniecznie zwrócić uwagę na jego ważny element, tj. czarę głosową. Precyzja, jakość i uroda dźwięcznika wpływa często na decyzję wyboru danego instrumentu. Powinniśmy przy wyborze saksofonu sprawdzić rozmieszczenie otworów i ich precyzję wykonania, bowiem wpływa to na prawidłową intonację instrumentu. Dźwigary i prowadnice, które mają największy kontakt z dłońmi muzyka, nie powinny być zbyt miękkie, ponieważ szybko ulegną odkształceniu, powodując nieprecyzyjne krycie i brak szczelności. Istotnym elementem instrumentu są osłony i ozdoby, które poza funkcją praktyczną, dodatkowo podnoszą estetyczne walory instrumentu. Trzeba podkreślić, że dokładność wykonania osi i prowadnic procentuje późniejszym komfortem gry. Z kolei, precyzja szlifowania powierzchni przekłada się miedzy innymi na mniejszą podatność na korozję i odpryski lakieru. Na brzmienie saksofonu ma wpływ zabezpieczająca go warstwa lakieru, dlatego też trzeba zwrócić uwagę na jego skład i sposób nakładania.
Decydując się na zakup konkretnego saksofonu, należy zadawać sobie sprawę z wielu implikacji, abyśmy mogli zaoszczędzić sobie niepotrzebnych frustracji i niechęci do gry na tym instrumencie. Dobór saksofonu uzależniony bywa od takich czynników związanych z muzykiem, jak płeć, wzrost czy wiek, a także naturalnie – umiejętności grania na tym instrumencie.
Saksofon kosztuje dosyć dużo, dlatego też powinniśmy przemyśleć dokładnie jego zakup. Przy zakupie instrumentu używanego należy zwrócić uwagę na:
Dobrze wykonany saksofon może służyć właścicielom przez wiele lat.
Saksofony należą do jednej z pozycji asortymentowych takich renomowanych producentów jak: Akai, Arnolds&Sons, Amati, Antoine Courtois, Bach, Belcanto, BuffetCrampon, Cerveny, Chester, Ever Play, Getzen, J.Michael, Jean, Jupiter, Keilwerth, Odyssey, Prelude by BACH, Prelude by ConnSelmer, Roy Benson, Selmer, Suzuki, Stagg, Stewart Ellis, Yamaha i Yanagisawa.
Otóż, są to instrumenty przypominające pod wieloma względami saksofon, ale nie są nim. Zostały one zbudowane pod koniec lat dziewięćdziesiątych przez B. Eppelsheima. Operowały one w rejestrach ekstremalnych. Zalicza się do nich takie instrumenty jak tuba, saksofon subkontrabasowy i soprillo. Instrumenty te znajdują zastosowanie w chórach saksofonowych. Obecnie na całym świecie wykorzystywanych jest jedynie 30 soprilli i 6 tubaxów.
Najlepiej jest rozpoczynać naukę na saksofonie altowym, który jest na pewno lżejszy od tenorowego, ma bogatszą literaturę saksofonową i jest nieco tańszy od tenorowego.