Jak wybrać układ wydechowy?

Współczesne układy wydechowe są wciąż udoskonalane przez swoich producentów, dlatego też są w stanie realizować dużo więcej funkcji, niż jeszcze parę lat temu. Układy wydechowe mają za zadanie odprowadzać na bieżąco spaliny z silnika samochodu na zewnątrz, zmniejszając jednocześnie emisję hałasu. Ich celem jest zredukowanie do minimum wydzielania szkodliwych dla środowiska i zdrowia człowieka związków, powstałych poprzez spalanie paliwa w silniku. Wpływają równocześnie na optymalizację jego pracy.

Układ wydechowy w samochodzie zbudowany jest z następujących elementów: kolektora wydechowego, tłumika, rury wylotowej, katalizatora oraz ewentualnie filtra cząsteczek stałych (DPF), który jednak wykorzystywany jest wyłącznie w nowoczesnych konstrukcjach silników Diesla.

Pierwszą częścią składową układu jest kolektor wydechowy, którego zadaniem jest zbieranie spaliny z sąsiednich cylindrów do wspólnego przewodu bądź też do dyszy wlotowej turbiny przy silnikach z turbodoładowaniem. W przewodzie, który odprowadza gazy spalinowe z turbiny lub bezpośrednio z kolektora, umieszczana jest tzw. sonda lambda, będąca czujnikiem składu spalin. Na podstawie wskazań sondy mikroprocesor zajmujący się sterowaniem pracy silnika, w taki sposób koryguje dozowanie paliwa, aby skład spalin był optymalny, albo choćby zbliżony do takiego poziomu.

Kolejnym urządzeniem układu wydechowego jest część, która w języku potocznym nosi miano katalizatora. Jego celem jest zamiana gazów trujących, do których zalicza się tlenki węgla, węglowodory oraz tlenki azotu, w neutralny dwutlenek węgla, parę wodną i czysty azot. Następuje to za sprawą przeprowadzanych reakcji chemicznych, które zachodzą w spalinach.

Następnymi segmentami układu są zwyczajne przewody rurowe i tłumiki dźwięku, które na ogółu połączone są w szereg. Dziś znajdują się w zastosowaniu dwa rodzaje tłumików, mianowicie tłumiki absorpcyjne i komorowe. Pierwsze z nich odpowiadają za tłumienie wysokich częstotliwości dźwięku, zaś tłumiki komorowe odpowiedzialne są za tłumienie niskich częstotliwości. Istnieje możliwość zastosowania kombinacji obu tłumików jednocześnie.

W silnikach Diesla, najnowszej generacji, jak już zostało wspomniane, stosowany jest filtr cząsteczek stałych, tzw. DPF. Jest to bardzo ciekawe urządzenie, którego głównym zadaniem jest wychwycenie ze spalin bardzo szkodliwych cząsteczek. Przez swoją specyficzną konstrukcję filtry DPF posiadają zdolność do samooczyszczania się, dlatego też przy dużym zanieczyszczeniu filtra jednostka sterująca silnikiem dozuje dodatkową dawkę paliwa, dzięki czemu następuje wzrost temperatury w filtrze i natychmiastowe wypalenie się sadz, jakie się tam zgromadziły. Taki system umożliwia bardzo długą eksploatację filtra, bez konieczności wymontowania go i czyszczenia ręcznego, bądź wymiany.

Układ wydechowy powinien być w odpowiedni sposób eksploatowany, aby spełniał on wszystkie założone funkcje. Jednocześnie, warto podkreślić, że nie wymaga on z goła żadnych zabiegów obsługowych i nie ma ściśle określonych cykli wymiany. Jego trwałość jest ściśle uzależniona od sposobu i szczególnych warunków eksploatacji samochodu. Sam kierowca powinien zauważyć zużycie lub uszkodzenie poszczególnych części składowych układu samochodowego w swoim samochodzie. Jeśli do tego dojdzie, powinien on zlecić warsztatowi jak najszybszą naprawę. Na ogółu jednak, awarie poszczególnych elementów układu wydechowego odkrywają dopiero pracownicy serwisów, w trakcie dokonywania okresowych przeglądów.

Usterki układu wydechowego polegają zwykle na mechanicznym lub korozyjnym przedziurawieniu blaszanych ścianek rur lub tłumików. Jak je rozpoznać? Nie jest to trudne, bowiem taka usterka objawia się natychmiast głośniejszą pracą silnika, wyraźnie słyszalną podczas jazdy z otwarty oknem, a niekiedy również zapachem spalin, jaki czujemy we wnętrzu naszego pojazdu. Nigdy nie powinno się lekceważyć charakterystycznych stuków rozlegających się pod podłogą w chwilę po przejechaniu przez nierówność w nawierzchni drogi. Mogą one bowiem wskazywać na zerwanie elementów układu z ich elastycznych zaczepów, co z kolei grozi połamaniem sąsiednich elementów rur.

Układ wydechowy powinien charakteryzować się szczelnością, zwłaszcza w swoim pierwszym odcinku, ponieważ wpływa to pozytywnie na komfort jazdy, a także nie powoduje zakłóceń w funkcjonowaniu sondy lambda. Nieszczelny układ wydechowy oddziałuje w sposób negatywny na pracę katalizatora, a więc na środowisko i osiągi silnika.

Podczas dokonywania wymiany tłumików czy katalizatora należy stosować wyłącznie elementy posiadające homologację. Mają one odpowiednie oznaczenia na puszce, czyli literę E we wnętrzu koła, lub e wewnątrz kwadratu. Ciąg cyfr po literach E, oznacza kraj homologacji oraz nr Dyrektywy Unii Europejskiej, na podstawie której jej dokonano.

W układzie wydechowym samochodu znajduje się bardzo wiele elementów, które produkowane są przez różne firmy. Tłumiki produkowane są przez takie przedsiębiorstwa, jak: Magnaflow, Ulter, Tesh, Bosal, Płuciennik, Asmet, 4 Max itp. Katalizatory znajdziemy w ofercie firmy Magnaflow, zaś sondy lambda – Bosch i Ngk.

Układ wydechowy ma prawidłowo odprowadzać spaliny z silnika, zmniejszać poziom hałasu podczas pracy silnika, redukować ilość szkodliwych gazów występujących w spalinach oraz zapewniać optymalną pracę silnikowi. Aby wszystkie te zadania były realizowane bez żadnych przeszkód, o układ wydechowy trzeba zadbać, choć nie wymaga to od kierowcy ogromnego zaangażowania. Ważne jest jedynie, aby okresowo poddawać go kontroli w serwisie i wymieniać jego poszczególne podzespoły wyłącznie na części mające homologację.