Jeszcze nawet kilkanaście lat temu samochody składały się z całego mnóstwa elementów mechanicznych. Jednak dzięki elektronice, technika samochodowa została zupełnie zrewolucjonizowana. Stopniowo wymieniano poszczególne elementy mechaniczne zastępując je elementami elektronicznymi. Samochody unowocześniano i wprowadzano do nich kolejne układy elektroniczne, które nie mogłyby istnieć przy wykorzystaniu wyłącznie elementów mechanicznych. Tak dynamiczny rozwój układów elektronicznych zawdzięczamy naciskowi na coraz większy komfort jazdy, bezpieczeństwo, ale także kwestię czystości silnika benzynowego.
Układy elektroniczne w samochodzie to:
Wymieniony jako pierwszy, system ABS, jest układem wykorzystywanym w pojazdach po to, by zapobiegać blokowaniu się kół w czasie hamowania. Podstawowa różnica, jaka tkwi w hamowaniu samochodem bez ABS, polega na konieczność hamowania tak, by cały czas posiadać kontrolę nad pojazdem. Jeśli hamowanie będzie zbyt słabe, to tym samym droga hamowania się wydłuży. Analogicznie, gdy hamowanie będzie zbyt mocne, to może to doprowadzić do utraty panowania nad danym pojazdem. Dlatego w samochodach bez ABS poleca się hamowanie pulsacyjne. ABS jest dokładnie hydrauliczno-elektronicznym odpowiednikiem hamowania pulsacyjnego. ABS najbardziej przydatny jest na drogach o słabej przyczepność. Dzięki ABS-owi, podczas gwałtownego hamowania nie dochodzi m.in. do ściągania samochodu w bok, wirowania auta bądź też nawet utraty kontroli nad kierowaniem pojazdem. Pamiętajmy jednak, że również hamowanie samochodem wyposażonym w ABS, wymaga posiadania odpowiedniego doświadczenia oraz umiejętności. Testy drogi hamowania, przeprowadzone na autach z systemem i bez systemu ABS pokazują, że w zależności od rodzaju nawierzchni, różnica wynosić może od kilkunastu metrów w przypadku nawierzchni suchej, aż po grubo ponad 100 metrów na lodzie.
Drugim układem, o którym warto wspomnieć jest ASR, czyli system kontroli trakcji. System ten ma gwarantować brak nadmiernego poślizgu kół, do jakiego dochodzić może podczas wyraźnego przyśpieszania. ASR to tylko jedna z nazw tego układu, ale poszczególni producenci nadają inne nazwy, np. ATC, TCS czy też TC. W sposób pośredni system ten wpływać może również na polepszanie możliwości auta na zakrętach, co oznacza, że auto będzie się dużo lepiej trzymało nawierzchni. ASR jest kolejnym po ABS systemem, który ma w sposób pozytywny wpłynąć na bezpieczeństwo podczas poruszania się autem. ASR szczególnie przydatny okazuje się być podczas ruszania pod górę, gdy nawierzchnia jest bardzo śliska. Wtedy auto może bardzo łatwo stracić przyczepność. Funkcjonowanie systemu jest zawsze sygnalizowane przez lampkę kontrolną.
Kolejnym układem elektronicznym jest ESP, co oznacza elektroniczny program stabilizacji. Układ ten stabilizuje tor jazdy samochodu na zakrętach, kiedy to przejmuje kontrolę nad dwoma opisywanymi układami, czyli ABS i ASR. System uruchamiany jest całkowicie automatycznie w momencie, gdy czujniki wykryją możliwość wyślizgnięcia się auta na zakręcie. Działanie systemu polega na hamowaniu jednego bądź kilku kół. Przykładowo, gdy przód auta traci przyczepność to blokowane są koła tylnie. Korekty hamowania kół przeprowadzane są kilkakrotnie w czasie ledwie jednej sekundy! Pamiętajcie jednak, że posiadanie systemu wcale nie powoduje, że wasze auto wejdzie w zakręt z dowolną prędkością. Owszem prędkość może być nieco wyższa, ale należy mieć na uwadze, że ESP nie zwiększa przyczepności do podłoża. Tak więc przy bardzo dużej prędkości wasze auto może zwyczajnie wypaść z trasy.
Czwarty system, o którym należy wspomnieć to DSR. System ten wspomaga ESR, pobiera od niego informacje i potrafi w przypadku zajścia takiej potrzeby wykonać niewielki manewr kierownicą. Dzięki kontrolowaniu toru jazdy z wykorzystaniem kierownicy możliwa jest znacznie krótsza droga hamowania niż w przypadku posiadania wyłącznie systemu ESR.
Jeśli chodzi o układy hamowania, to warto jest jeszcze wspomnieć o systemie BAS, który powinien być wykorzystany w sytuacjach awaryjnych. System współpracuje z ABS-em. Kiedy kierowca chce szybko zahamować, a nacisk na pedał hamulca jest zbyt mały, to system samoczynnie uzyskuje największą możliwą siłę hamowania. Dzięki zastosowaniu systemu droga hamowania skraca się nawet o 5 metrów. W niektórych wersjach systemu BAS, podczas działania włączają się nawet automatycznie światła awaryjne, które mają poinformować o nagłym hamowaniu.
Mniej znanym systemem jest ACD, który odpowiada za rozdzielanie mocy samochodu na poszczególne osie. Kierowca musi samodzielne dobrać odpowiedni rodzaj nawierzchni, a system wtedy odpowiednio rozdzieli moc. Przykładowo, podczas jazdy na asfalcie system rozdzieli po równo moc na przód i tył, ale już na śniegu 65% da osi przedniej, a 35% osi tylniej.
Bardzo ciekawym systemem jest ACC, gdyż potrafi on dobrać odpowiednią prędkość jazdy, mają na uwadze warunki na drodze, ale również położenie innych samochodów. Dzięki wbudowanemu radarowi, system wykrywa inne samochody, a tym samym potrafi odpowiednio dobrać odległość od innych aut. System w koniecznych przypadkach jest przygotowany nawet do wykonania samodzielnego hamowania.
Pierwszym z systemów odpowiedzialnych m.in. za oświetlenie jest AFS. System ten określa kierunek jazdy pojazdem. Oznacza to, że w przypadku skręcania w lewo, refllektory nie będą świeciły się na wprost, lecz również będą skręcały. System doskonale poprawia widoczność na zakrętach, a maksymalny obrót reflektorów to kąt 20 stopni. Układ ten jest całkowicie wyłączany w przypadku, gdy prędkość auta nie przekracza 5 km/h.
Bardzo użytecznym systemem jest tzw. BLIS, który informuje kierowcę o znajdowaniu się w tzw. martwym polu, gdy nie jest on widoczny w żadnych lusterkach. Ostrzeżenie wydawane jest dzięki lampkom, które umieszczone są przy lusterkach, a działa poprzez kamery zainstalowane w bocznych lusterkach. Do automatycznej aktywacji systemu dochodzi po przekroczeniu prędkości 10 km/h.
Jednym z typów układu kontroli trakcji jest system EDS. System ma poprawiać bezpieczeństwo poruszania się samochodem. Dokładnie system umożliwia przeniesienie napędu na koło o dobrej przyczepności w sytuacji, gdy inne ową przyczepność straciło. System nie może być instalowany w samochodach nie posiadających ABS-u, a działa wyłącznie przy prędkości mniejszej niż 40 km/h. Najczęściej system instalowany jest w tych autach, które powstały by poruszać się po drogach asfaltowych, ale są bardzo podobne do aut terenowych.
Nowoczesnym systemem gwarantującym bezpieczeństwo jazdy po trasach szybkiego ruchu jest LDW. Ostrzega on kierowcę przed możliwością opuszczenia swojego pasa ruchu. Kamera śledzi cały czas tor jazdy, a w sytuacji, gdy kierowca zaczyna zmieniać pas bez włączania migacza, sygnalizuje problem.
Użytecznym systemem poprawiającym bezpieczeństwo jest RSC. System ma zapobiegać przewróceniu się auta podczas wchodzenia w zakręt. System poprzez uruchomienie odpowiednich układów ma zapobiegać dachowaniu.
W samochodach marki Honda wykorzystywany jest system antypoślizgowy VSA. Jeśli samochód wchodzi w zakręt ze zbyt dużą prędkością, to system stabilizuje ścieżkę pojazdu. Układ ten wykorzystuje inne systemy omawiane w artykule.
Inne ciekawe, aczkolwiek jeszcze nie tak popularne systemy, to HHC (zapobieganie staczaniu auta podczas jazdy pod górkę i z górki), TSR (system, który rozpoznaje znaki umieszczone przy drodze i sygnalizuje na desce rozdzielczej) oraz SBR (system przypominający o zapięciu pasów).
Poszczególni producenci samochodów wykorzystują w swoich autach również autorskie systemy, które nie są powszechnie znane. Każdy posiada inne zastosowanie, ale również poprawia bezpieczeństwo. Producenci starają się myśleć o wszystkich możliwych problemach dotyczących kierowców, czego najlepszym przykładem mogą być choćby czujniki parkowania, gdzie systemy alarmują o zbliżaniu się do słupka bądź też innego auta. W zasadzie każdy z omawianych systemów okazuje się poprawiać bezpieczeństwo samochodu i kierowcy, ale oczywiście wszystkie te systemy równocześnie ze sobą pracować nie mogą.
Na układ elektroniczny w samochodzie składać się może w sumie kilkadziesiąt różnych układów. Powstają one z myślą o poprawie bezpieczeństwa podczas jazdy autem. Niestety, ale to producenci muszą myśleć o naszym bezpieczeństwie oraz wdrażaniu systemów, które będą nam ratowały życie. Nowoczesne auta, które dopiero co zjechały z linii produkcyjnych wykorzystują wiele sprawdzonych układów, ale najważniejsze jest to, by kupowane auto posiadało układy, które okazują się być przydatne podczas wykorzystywania auta właśnie w taki sposób, jak to robicie na co dzień.