Jak wybrać rozruszniki?

Rozrusznik samochodowy jest silnikiem napędzanym prądem stałym. Wykorzystywany jest on przede wszystkim do obracania wału korbowego silnika i nadawaniu mu określonej, właściwej prędkości obrotowej, przy której silnik ma możliwość samodzielnego rozpoczęcia pracy.

Każdy rozrusznik silnika spalinowego jest jednocześnie odbiornikiem, który pobiera zdecydowanie najwięcej energii elektrycznej z akumulatora. Czyni to jednak w krótkich okresach, w momencie, kiedy kierowca uruchamia silnik. Warto zaznaczyć, że w momencie rozruchu silnika, w większości samochodów osobowych pobór prądu przez rozrusznik wynosi od 200 do nawet 600 A. W zależności od rodzaju samochodu, moc rozrusznika może wynieść od 0,4 do 10 kW. W praktyce, stosowane są wyłącznie rozruszniki sześcio-, dwunasto- lub dwudziestoczterowoltowe, w zależności od napięcia instalacji elektrycznej. Układy o 24V są stosowane najczęściej w samochodach ciężarowych, bądź autobusach, które posiadają silniki z dużą mocą.

Wybierając rozrusznik, zawsze miejmy na uwadze to, że powinien on pokonywać opory wywoływane przez: tarcie w łożyskach wału silnika, tarcie tłoków o powierzchnię cylindrów, sprężanie czynnika roboczego znajdującego się w cylindrach, zasysanie mieszanki paliwowej oraz oporów związanych z pracą wszelkich mechanizmów pomocniczych.

W momencie rozruchu silnika, wirnik rozrusznika zostaje sprzęgnięty z kołem zamachowym silnika, za pośrednictwem przekładni zębatej. Jednocześnie, rozrusznik samochodowy musi gwarantować silnikowi minimalną, dopuszczalną prędkość obrotową, przy której możliwy jest jego samodzielny start. Prędkość rozruchowa silnika spalinowego, czterosuwowego, wyposażonego w zapłon iskrowy, wynosi 40-100 obrotów na minutę, zaś dla silnika z zapłonem samoczynnym będzie to od 100 do 200 obrotów na minutę.

Rozrusznik to po prostu szeregowy bądź ewentualnie szeregowo-bocznikowy silnik elektryczny, który posiada mechanizm sprzęgający zwany bendiskem. Zadaniem bendiksu jest połączenie rozrusznika z silnikiem spalinowym, przy użyciu zębatych kół zamachowych, w taki sposób, aby rozrusznik miał możliwość wprawiania w ruch obrotowy, silnik spalinowy. W momencie, gdy silnik pracuje samodzielnie, bendiks uniemożliwia mu przeniesienie napędu z silnika na rozrusznik, co groziłoby nawet uszkodzeniem samego rozrusznika.

Każdy rozrusznik samochodowy jest zbudowany z biegunów, uzwojenia, wzbudzenia wirnika, komutatora, szczotki oraz urządzenia sprzęgającego i załączającego. Bieguny to nic innego, jak elektromagnesy, które stosowane są to wzbudzenia pola elektromagnetycznego. Złożone są one z nadbiegunów z miękkiej stali i osadzone na uzwojeniu wzbudzenia. W rozrusznikach na ogółu są zamontowane cztery bieguny, zupełnie tak samo jak w prądnicy. Uzwojenie wzbudzenia, czyli drugi z elementów składowych rozrusznika, jest połączone szeregowo z uzwojeniem wirnika, dlatego też nazywa się rozrusznik silnikiem szeregowym. Z uwagi na to, że rozrusznik pobiera sporo prądu – do 600 A, uzwojenie musi być wykonane z grubego drutu lub płaskownika miedzianego. Uzwojenie wirnika jest najczęściej zrobione z płaskownika miedzianego. Końce uzwojenia są przylutowane do segmentów komutatora. W rozruszniku zamontowane są szczotki wykonane z węgla, aby zwiększyć ich przewodność. Ich ilość odpowiada ilości biegunów, jest ich więc zwykle 4. Urządzenie sprzęgające wykorzystywane jest do sprzęgania rozrusznika z kołem zamachowym silnika. Dzieje się to w celu wprawienia w ruch obrotowy wału korbowego. Elementem sprzęgającym jest zębnik, który osadzony jest na wałku wirnika, zazębianym z wieńcem zębatym koła zamachowego silnika.

Rozruszniki do silników spalinowych oraz poszczególne ich części są produkowane przez takie firmy, jak Bosch, Magneti oraz Valeo. Na ogółu, podzespoły samochodowe takie jak rozrusznik i jego poszczególne elementy są wytwarzane w fabrykach producentów samochodów. Można je więc kupić w renomowanych salonach dealerskich, czy w wybranych sklepach motoryzacyjnych – zarówno tych tradycyjnych, jak i internetowych. Istnieje także możliwość zakupu rozrusznika używanego, ale jest to sprawa ryzykowna. Może się okazać, że posłuży nam on przez bardzo krótki okres czasu, a tego chyba wolelibyśmy uniknąć.

Bez rozrusznika nie nastąpiłby rozruch silnika spalinowego, dlatego też jest on niezastąpionym elementem każdego samochodu. Trzeba odpowiednio dbać o nasz rozrusznik samochodowy, aby nie uległ on awarii. Jeśli jednak do niej dojdzie, najlepiej od razu udać się do warsztatu i powierzyć samochód w ręce wykwalifikowanego mechanika.