Jak wybrać głośniki?

Głośniki mogą być zainstalowane w telewizorze, w wieży stereo, w komputerze, a nawet w telefonach komórkowych czy małych urządzeniach mobilnych, zdobywających coraz większą popularność. Głównym zadaniem wszystkich głośników, niezależnie od ich rodzaju, jest odpowiednie przetworzenie sygnału elektrycznego pochodzącego z danego urządzenia, na falę akustyczną, docierającą do ludzkiego słuchu. Dobre głośniki lub ich zestaw powinien w sposób idealny odwzorowywać dźwięki dzięki wykorzystaniu pełnego pasma jego przenoszenia. Warto zaznaczyć, że pasmo to powinno mieścić się w przedziale od 20 do 20 000 Hz, bowiem taki zakres jest w stanie odebrać ludzkie ucho. Co ciekawe, najlepsze w tym względzie będą głośniki z drewnianą obudową, ponieważ materiał ten w najbardziej naturalny sposób popada w drgania. Z tego powodu wszystkie klasyczne instrumenty muzyczne są wykonane z drewna. Im lepszy będzie jego gatunek, tym dźwięk będzie lepszy. Profesjonalne zestawy głośników z obudową drewnianą są bardzo drogie, dlatego mało kto może sobie na nie pozwolić w zaciszu własnego domu. Większość użytkowników głośników całkowicie zadowoli się głośnikami o zwyczajnej budowie, np. plastikowej. Decydując się na zakup głośników nie jest najważniejsze to, jaką mają one moc, bowiem im głośniej będziemy słuchać muzyki, tym więcej zniekształceń dźwięku może wystąpić. Jednym z najważniejszych parametrów, które różnicują urządzenia jakimi są głośniki, jest efektywność mierzona w decybelach na moc (dB/W). Efektywność świadczy o natężeniu dźwięku w stosunku do danej mocy wydzielanej w głośniku. Im efektywność będzie wyższa, tym głośniki dadzą głośniejszy dźwięk o lepszej jakości. Głośniki, czy też zestawy głośników można podzielić na kilka rodzajów, biorąc pod uwagę ich kilka parametrów konstrukcyjnych, do których zalicza się: zwrotnica, rodzaj obudowy i membranę.

Zwrotnica jest elementem rozdzielającym pasmo dźwiękowe na poszczególne głośniki, dzięki czemu tworzą się kanały. Można rozróżnić zestawy od dwu- do pięciodrożnych kolumn. Zwrotnica informuje, ile mieści się pojedynczych głośników w jednej kolumnie. Im jest ich więcej, tym teoretycznie powinniśmy uzyskać lepsze odwzorowanie pasma akustycznego. Wspominany już rodzaj obudowy jest istotny, bowiem obudowa pełni rolę pudła rezonansowego. Może być zrobiona z plastiku, płyty wiórowej, płyty MDF oraz z czystego drewna. Obudowy mogą być zamknięte (lepsze odwzorowanie częstotliwości basowych) lub otwarte (głośniejszy dźwięk). Ostatnim elementem konstrukcji głośników jest membrana, która powinna charakteryzować się najmniejszą wagą i sztywnością. Najtańszym rozwiązaniem materiałowym jest membrana celulozowa, która wykonana jest z odpowiedniego papieru. Lepsze typy głośników mają membrany polimerowe, kevlarowe, z włókna węglowego albo z tytanu. Membrana powinna być dopasowana do zastosowań głośników. Głośniki wysokotonowe mają membrany metalowe. Ze względu na prezentowane zastosowanie, głośniki i kolumny można podzielić na: estradowe (wykorzystywane na koncertach i innych imprezach muzycznych), konferencyjne, zewnętrzne (odporne na warunki atmosferyczne), w systemie PA (mobilny system nagłośnienia), podłogowe, podstawkowe, subwoofery (odpowiedzialne za generowanie niskich tonów), oraz zestawy dźwięku przestrzennego, składające się od 2 do 8 osobnych głośników, rozmieszczonych odpowiedni sposób w pomieszczeniu.

Kupując głośniki trzeba zwrócić uwagę na ich podstawowe parametry, a mianowicie: pasmo przenoszenia, moc znamionową, moc muzyczną, impedancję, sprawność i efektywność. Pasmo przenoszenia wyznacza zakres częstotliwości, jaka możliwa jest do wygenerowania przez głośnik lub jego zestaw. Najbardziej popularne są zestawy o paśmie przenoszenia od 50 do 20 000 Hz. Warto podkreślić, że najbardziej odpowiednim zakresem jest tzw. pasmo akustyczne – od 20 do 20000 Hz, ponieważ jest ono słyszalne przez człowieka. Najniższe dźwięki wydobywają głośniki niskotonowe, czyli subwoofery, są też głośniki średniotonowe i wysokotonowe.

Moc znamionowa głośników wyraża wartość mocy elektrycznej w watach, jaką zestaw może być obciążony, bez ryzyka jego uszkodzenia. Trzeba uważać na wartości, jakie podają na swoich produktach ich producenci, ponieważ często są one przekłamane, a wartość jest zawyżona. Może to doprowadzić do trwałego zepsucia głośników. Moc muzyczna jest wartością dużo większą od wspominanej mocy znamionowej. Dotyczy ona wytrzymałości głośników na krótkotrwałe obciążenia sygnałem. Moc muzyczna jest oznaczana jako PMPO i wyrażona jest w watach. Kolejny parametr – impedancja, składa się z rezystancji czyli odporności drutu cewki głośnika. Jest ona mierzona w watach. Zasada przy głośnikach jest prosta, mianowicie należy podłączać głośniki o tej samej wartości impedancji, jaka podana jest na wyjściach wzmacniacza lub amplitunera. Dzięki temu uzyskuje się dźwięk najlepszej jakości. Jeśli podłączymy kolumny o wyższej wartości impedancji, sprzęt będzie ciszej grał. Z kolei, niższa impedancja grozi zniszczeniem sprzętu grającego. Odpowiedni dobór głośników do impedancji obsługiwanej przez wzmacniacz wpływa na charakterystykę wydobywanego dźwięku. Dwa ostatnie parametry opisujące głośniki to sprawność i efektywność. Sprawność decyduje o zdolności głośnika do zmiany mocy elektrycznej na akustyczną. Najwyższą sprawność mogą osiągnąć głośniki tubowe. Wartość tego parametru wynosi tu 20% mocy elektrycznej. Z kolei, zestawy głośnikowe posiadające obudowę typu bass-reflex, osiągają skuteczność rzędu od 0,1 do 2%. Cała reszta wykorzystywanej mocy jest przekształcana na ciepło. Natomiast, efektywność jest parametrem bardziej istotnym niż moc głośnika, bowiem mówi ona o tym, jakie natężenie dźwięku może wygenerować przy podanej mocy na wejściu. Głośnik mający wyższą efektywność będzie wydobywał dźwięk głośniejszy przy tej samej mocy. Efektywność podawana jest w decybelach na 1 W dostarczonej mocy (db/W).

Na rynku dostępne są głośniki bardzo wielu producentów, które różnią się pomiędzy sobą nie tylko parametrami, ale również ceną. Zestawy głośników można nabyć od 20 zł do kwoty horrendalnej, wynoszącej nawet 600 tys. zł. Do najbardziej znanych producentów głośników zalicza się: Paradigm, Wharfedale, Monacor, Canton, Koda, Yamaha, Tannoy, Pioneer, KEF, JBL, Dali itd.

Dobierając głośnik idealny do naszych potrzeb musimy wybrać jego typ, spośród dostępnych na rynku modeli. Bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na takie parametry jak efektywność, sprawność, moc muzyczna i znamieniowa, impedancja oraz pasmo przenoszenia. Nie bez znaczenia dla jakości dźwięku uzyskiwanego z głośników ma oczywiście obudowa głośnika, przy czym najlepsze są obudowy drewniane, dające najbardziej naturalny dźwięk, pozbawiony zakłóceń.