Jak wybrać głośniki samochodowe?

Głośniki samochodowe mają za zadanie przetworzyć energię elektryczną na mechaniczną. Ruch membrany, jaka jest integralną częścią składową głośników, wprowadza w drgania cząsteczki powietrza, a przekazywana przez nie fala dociera do uszu wszystkich pasażerów samochodu. Trzeba zaznaczyć, że ruch membrany jest spowodowany przez umieszczoną w zasięgu pola magnetycznego cewkę, znajdującą się za membraną, a początek drganiom daje pojedynczy impuls elektryczny. Konstrukcja wszystkich głośników obejmuje kosz oraz dwa resory.

Wyróżniamy wiele rodzajów głośników samochodowych. Klasyfikacje tworzy się biorąc pod uwagę różne kryteria. Ze względu na budowę możemy wymienić głośniki stożkowe, kopułkowe, piezoelektryczne oraz wstęgowe.

Głośniki stożkowe mają sztywną, wklęsłą membranę, z zawieszeniem, które umożliwia spore wychylenie. Stożkowa konstrukcja powoduje, że głośniki mają dużą kierunkowość, przez co dźwięk słyszalny jest najlepiej dokładnie na wprost nich. Problem ten maleje wraz ze spadkiem częstotliwości, dlatego są to najczęściej głośniki nisko lub średniotonowe. Przykładem głośników stożkowych są modele Sony XS-A1727 lub Alpine SWS-1223D.

Głośniki kopułkowe wyposażone są w niezwykle lekką, wypukłą membranę, która pozwala na osiąganie w sposób bardzo szybki drgań i większego rozproszenia dźwięku. Głośniki kopułkowe najczęściej mają charakter średnio lub wysokotonowy. Przykładem są głośniki Sony XS-HA 1327 lub Alpine SXE-1025S.

Głośniki piezoelektryczne to wysokotonowe głośniki o stosunkowo niskiej jakości przewodzonego pasma. Są one niedrogie, ale też niezbyt często spotykane w systemach car audio. Trzeba powiedzieć, że nie nadają się one do systemów dwudrożnych.

Głośniki wstęgowe to wysokotonowe głośniki, które spotyka się na ogółu w sprzętach domowych. W roli membrany występuje tutaj cienka folia metalowa lub napylona ścieżką metalową, przez którą przepływa prąd. Membrana umieszczona w polu magnetycznym wygina się do przodu i do tyłu, w momencie przepływania prądu.

Biorąc pod uwagę wielkości i przetwarzane pasmo, głośniki dzielą się na subwoofery, woofery, midrange, oraz tweetery.

Subwoofery to głośniki subniskotonowe, wymagające zabudowy w skrzynkę. Pracują w dużym zakresie wychyleń, ich pasmo przenoszenia to 20-150 Hz. Woofery to głośniki niskotonowe lub średnioniskotonowe, które są przeznaczone przede wszystkim do montażu bez zabudowy, pasmo przenoszenia obejmuje na ogółu 75-3500 Hz. Najczęściej są one montowane w drzwiach lub podszybie. Głośniki midrange są średniotonowe, a ich konstrukcja może być zarówno stożkowa, jak i kopułkowa. Umieszczane są one najczęściej w zamkniętych komorach, o małym litrażu. Pasmo przenoszenia wynosi w ich przypadku od 300 do 6000 Hz. Z kolei, tweetery są wysokotonowymi głośnikami kopułkowymi, które nie wymagają żadnych komór. Wykorzystuje się je do pokrycia wysokiego pasma, wynoszącego od 2 kHz wzwyż.

Głośniki samochodowe dzielą się na jedno, dwu, trój, a nawet czterodrożne. W przypadku głośników jednodrożnych całe pasmo obsługiwane jest przez pojedynczą membranę, natomiast głośniki dwudrożne mają osobne układy nisko i wysokotonowe, co oznacza, że istnieją w nich dwie membrany. Trójdrożne głośniki mają dodatkowy układ dla średnich tonów, a czterodrożne – supertweeter.

Szczególnym rodzajem głośników samochodowych są separowane systemy głośnikowe, w skład których wchodzą oddzielne głośniki nisko/średniotonowe i głośniki wysokotonowe, montowane w odpowiednich miejscach. Dzięki temu można zapewnić właściwy odbiór określonych tonów. Uzupełnieniem dla systemu głośników separowanych są zwrotnice pasywne rozdzielające poszczególne pasma częstotliwości do głośników.

Każde głośniki wyposażone są w membrany, które mogą być wykonane z różnych materiałów. Najczęściej wykorzystywane są membrany polipropylenowe, lub wykonane z papieru powlekanego. Wykorzystywane są również membrany z włókna szklanego, jedwabiu impregnowanego, albo aluminium. Jakość uzyskiwanego dzięki głośnikom brzmienia uzależniona jest od sztywności i ciężkości materiału membrany. Jeśli wykonana jest ona ze sztywnych, lekkich materiałów, brzmienie będzie szybkie, dokładne i nieco ostre. Z kolei, w przypadku membran wiotkich, czyli papieru i jedwabiu, brzmienie jest wolniejsze, łagodniejsze i delikatniejsze. Wybór określonego typu membrany uzależnione jest jedynie od naszych indywidualnych upodobań. Warto dodać, że membrany polipropylenowe są czułe na działanie temperatury, ale wykazują dużą odporność na wpływ czynników zewnętrznych. Papierowe membrany niszczą się szybciej pod wpływem światła.

Wybierając głośniki samochodowe na pewno powinniśmy brać pod uwagę ich podstawowe parametry. Mowa tu o danych opisujących fizyczne i elektryczne możliwości głośników, zalicza się do nich częstotliwość rezonansową w wolnym polu (Fs), pojemność zastępczą (VAS), dobroć całkowitą (Qts), sztywność membrany z resorem (Cms), średnicę membrany (D), maksymalne wychylenie membrany (Xmax), moc znamionową RMS, moc maksymalną (muzyczną), oraz pasmo przenoszenia.

Dokonując wyboru głośników samochodowych, powinniśmy uwzględnić sposób, w jaki chcemy je zamontować w swoim samochodzie. Można je umieścić oczywiście w fabrycznie przygotowanych ku temu miejscach, co jednak stanowi znaczące ograniczenie dla wyboru ich wielkości. Warto wybrać głośniki dedykowane do konkretnego modelu samochodu, aczkolwiek te są dosyć drogie. Często podejmuje się decyzję o modyfikacji fabrycznie stworzonych miejsc do montażu głośników. Wówczas należy wziąć pod uwagę ich średnicę, głębokość i położenie. Zbyt mała średnica sprawi, że basy nie będą dobrze słyszalne, zaś głębokość zadecyduje o tym, czy dany głośnik w ogóle zmieści się w określonym miejscu.

Mając głośniki niskotonowe bardzo ważne jest aby odpowiednio je zamontować, należy wtedy zadbać o odpowiednią sztywność i szczelność miejsca montażu. Konieczne jest zastosowanie usztywnienia. Głośniki wysokotonowe muszą zostać zamontowane w odpowiednim miejscu, bo ma to duże znaczenie dla ich brzmienia. Na ogółu montowane są one w desce rozdzielczej, przednich słupkach, obudowach lusterek albo w górnej części drzwi. Nie powinno się ich kierować bezpośrednio na głowy jadących, ani w zbyt małej odległości od uszu słuchaczy. Pomiędzy nimi a pasażerami nie powinno być żadnych przeszkód.

Wybierając głośniki samochodowe dla siebie na ogółu klienci kierują się marką. Każdy z nas ma swoje własne typy albo kierujemy się sugestiami znajomych. Można wybrać spośród co najmniej kilku producentów, do których zalicza się JBL, Pioneer, Alpine, Magnat, Blaupunkt, czy też Sony.