Alternator to najprościej rzecz ujmując prądnica prądu przemiennego. Jest on montowany w silniku i połączony z wałem korbowym za pośrednictwem przenoszącego napęd paska klinowego lub paska wielorowkowego, ale to już tylko w przypadku najnowszych modeli alternatorów.
Głównym zadaniem każdego alternatora jest zaopatrzenie w energię elektryczną instalacji, jaka jest montowana w pojeździe oraz doładowywanie akumulatora. To ostatnie urządzenie jest konieczne przy każdorazowym rozruchu pojazdu oraz do zapewniania zasilania instalacji elektrycznej w czasie postoju samochodu, przy wyłączonym silniku.
Alternator jest urządzeniem wytwarzającym prąd o zmiennym natężeniu, dlatego też konieczne jest zastosowanie do niego układu prostującego, który złożony jest z diod prostowniczych. Tylko w takim przypadku możliwe jest otrzymanie na wyjściu z alternatora prądu stałego. Do utrzymywania stałego napięcia na akumulatorze wykorzystywany jest regulator napięcia, który utrzymuje napięcie ładowania na poziomie około 13,9-14,2V dla instalacji 12 woltowych oraz 27,9-28,2V dla instalacji 24 woltowych. Wszelkie nadwyżki napięcia względem znamionowego napięcia akumulatora nie są tracone, bowiem są one niezbędne do zapewnienia jego ładowania.
Według określonych zasad funkcjonowania alternatora, następuje zawsze samoczynne ustalenie się prądu obciążenia po osiągnięciu przez to urządzenie odpowiedniej prędkości obrotowej. Z tego względu w alternatorze nie jest stosowany ogranicznik prądu.
Alternatory mogą wytworzyć prąd o natężeniu w granicach od 25 A do 180 A, ale uzależnione jest to od samego wyposażenia samochodu. Jeśli alternator ma w sposób prawidłowy prowadzić współpracę z całą instalacją samochodową i nie ulegać uszkodzeniom, kierowcy czy też właściciele pojazdu powinni przestrzegać pewnych zasad. Alternator wykorzystywany w naszym aucie zawsze powinien być sprawny, właściwie podłączony i solidnie zamocowany do podstawy akumulatora. Jednocześnie pasek klinowy musi być prawidłowo naciągnięty i nie mogą na jego powierzchni występować jakiekolwiek uszkodzenia. Dodatkowo, wszystkie podłączenia, nazywane kontaktami, oraz przewody zasilające muszą być w wysokiej mierze sprawne, a koło pasowe nie może być nadmiernie zużyte. Wszystkie elementy kontaktowe, a więc obudowa alternatora – blok silnika, kabel zasilający – zacisk na alternatorze itd., powinny być gruntownie oczyszczone. Pod żadnym pozorem nie wolno luzować ani podłączać żadnego przewodu pomiędzy alternatorem a akumulatorem w trakcie pracy. Alternator nie powinno się naprawiać, konserwować, montować ani demontować w pojeździe samodzielnie. Najlepiej skorzystać z usług fachowców. Na koniec należy powiedzieć, że moc żarówki kontrolki ładowania powinna być dobrana zgodnie z zaleceniami producenta, odpowiednio dla danego modelu samochodu.
Kupując alternator powinniśmy wybrać urządzenie, które będzie pokrywać zapotrzebowanie mocy odbiorników elektrycznych, zamontowanych w naszym pojeździe. Powinien on dostarczać spore rezerwy mocy do ładowania akumulatorów, także przy włączonych stałych odbiornikach. Dobry alternator ma stałe napięcie w pełnym zakresie prędkości obrotowej, które jest niezależne od istniejącego obciążenia. Jego budowa powinna być na tyle solidna, aby chronić go przed szkodliwym wpływem czynników otoczenia. Przy wyborze alternatora powinniśmy kierować się jego masą, która powinna być jak najmniejsza. Na dodatek, alternator musi mieć duży zakres prędkości obrotowej, powinien pracować bez obsługi człowieka, a jego wymiary najlepiej, aby pozwalały na swobodny jego montaż w komorze silnika. Chyba nie ma potrzeby zaznaczać, że alternator powinien odznaczać się wysoką trwałością, niskim poziomem emitowanego hałasu oraz wysoką sprawnością, wynoszącą co najmniej 60%.
Alternatory są z reguły budowane jako maszyny trójfazowe, których żywotność przekracza aż 10 000 godzin pracy. Odpowiada to mniej więcej 500000 km przebiegu pojazdu.
Jeśli chodzi o budowę alternatorów, to można wyróżnić wiele kryteriów klasyfikacyjnych. Biorąc pod uwagę wykonanie magneśnicy, alternatory dzielą się na urządzenia wyposażone w cewkę z prądem wzbudzenia oraz na urządzenia z magnesami trwałymi. Jeśli za punkt wyjścia obierzemy wykonanie wirnika, wyróżnić będziemy mogli alternatory z wirnikiem z biegunami wydatnymi oraz z wirnikiem z biegunami kłowymi. Ze względu na istnienie zestyku pierścienie-szczotki wylicza się alternator zestykowy i bezzestykowy.
Niezależnie w zasadzie od rodzaju, każdy alternator ma rdzeń stojana, uzwojenie stojana, wirnik, uzwojenie wzbudzające, wał oraz pierścienie ślizgowe.
Alternatory samochodowe na ogółu są produkowane przez fabryki producentów aut. Są jednak firmy, które specjalizują się w wytwarzaniu takich i podobnych podzespołów samochodowych. Można do nich zaliczyć takich producentów jak: Bosch, Magneti i Valeo.
Różni się on przede wszystkim tym, że wytwarza prąd zmienny, trójfazowy. Ma jednocześnie wyższą wydajność, co ma niebagatelne znaczenie wobec wciąż zwiększającego się zapotrzebowania na energię elektryczną w nowoczesnych samochodach.
Jeszcze do niedawna problem zbytniego nagrzewania się alternatora można było wyeliminować poprzez zastosowanie wiatraka chłodzącego. Niemniej jednak, w chwili obecnej bardziej wskazane jest wykorzystanie chłodzenia cieczą albo nawet płynnym sodem.
Alternator jest niezbędnym urządzeniem w samochodzie, ponieważ za jego pośrednictwem możliwe jest zapewnienie energii elektrycznej wszystkim instalacjom samochodowym. Wybierając alternator do swojego samochodu najlepiej, abyśmy poradzili się fachowców, aby spełniał on swoje funkcje możliwie jak najlepiej i najbardziej wszechstronnie.