Na wstępie należałoby powiedzieć, czym też jest tokarka. Jest to maszyna – obrabiarka, która przeznaczona jest przede wszystkim do obróbki skrawaniem przedmiotów, mających na ogół powierzchnię brył obrotowych. Przedmioty te najczęściej przyjmują kształt wałka, stożka, kuli, czy gwintów zewnętrznych lub wewnętrznych. W tokarce są wykorzystywane odpowiednie narzędzia obróbcze, takie jak wiertło, nóż tokarski lub też specjalistyczne narzędzia do wykonywania gwintów. Wszelkie działania podejmowane za pośrednictwem tokarki nazywane są toczeniem. Jak funkcjonuje tokarka? Otóż, obrabiany przedmiot na tokarce jest wprawiany w jednostajny ruch obrotowy, a następnie skrawana jest jego powierzchnia z wykorzystaniem narzędzia obróbczego. Warto tu podkreślić, że obrabiany przedmiot bynajmniej nie jest trzymany w rękach tokarza, ale jest mocowany do specjalnego uchwytu, bądź umieszczany pomiędzy tzw. kłami.
Tokarki występują w różnych typach i rodzajach. Wyróżnić można tokarki kłowe, uchwytowe, tarczowe i karuzelowe, zegarmistrzowskie, automaty tokarskie i półautomaty tokarskie, zataczarki, tokarki specjalne i rewolwerowe. Jeśli chodzi o tokarki kłowe, dzielą się one na uniwersalne, produkcyjne, precyzyjne, ciężkie, kopiarki i wielonożowe.
To nie jedyny podział tokarek. Inna klasyfikacja pozwala na wyróżnienie:
Podstawowym rodzajem tokarki są tokarki kłowe, które pozwalają na zamocowanie przedmiotu podlegającego obróbce w tzw. kłach, które znajdują się we wrzecionie i w koniku. Warto przy tym powiedzieć, że wrzeciono maszyny napędzane jest nie siłą mięśni tokarza, ale silnikiem elektrycznym, z wykorzystaniem przekładni zębatych. To one właściwie nadają przedmiotowi obrabianemu różne prędkości obrotowe. Należy przy zakupie tokarki kłowej sprawdzić, jakie to mogą być prędkości i czy pozwolą do skrawania przedmiotu w określony sposób, z zachowaniem jego odpowiedniej średnicy.
Kupując tokarkę najczęściej klienci kierują się jej ceną, ponieważ maszyna ta należy do jednych z najdroższych sprzętów mechanicznych. Na początek należy wyznaczyć swój budżet na zakup tokarki, który powinien skutecznie zawęzić nasze poszukiwania. Czasem lepiej nie kupować najtańszych tokarek, ponieważ ich jakość na ogół pozostawia wiele do życzenia. Taka tokarka nie posłuży nam zbyt długo, dlatego w krótkim czasie staniemy znów przed koniecznością zakupu kolejnej maszyny.
Trzeba powiedzieć, że nowoczesne tokarki są mocno zaawansowane pod względem technologicznym. Są to potężne maszyny o szerokiej funkcjonalności, pozwalające na toczenie różnego rodzaju kształtów w takich materiałach jak metal czy drewno. Z uwagi na to, że tokarka zajmuje bardzo dużo miejsca, trzeba wygospodarować w firmie czy w zakładzie produkcyjnym odpowiednią ilość wolnej przestrzeni. Warto przed zakupem tokarki gruntownie przemyśleć gdzie będzie ona stała i w jaki sposób będziemy ją wykorzystywać w praktyce działalności.
Tokarki znajdują zastosowanie w przemyśle maszynowym, ale nie tylko. Można je spotkać w branży budowlanej i produkcji przemysłowej. Zdecydowana większość z nich ma uniwersalne zastosowanie.
Decydując się na wybór konkretnej tokarki należy zwrócić uwagę na jej konstrukcję, która powinna być sztywna i solidna, aby umożliwiać zastosowanie obrabiarek do celów produkcyjnych, naprawczych i narzędziowych. Musimy też przyjrzeć się konstrukcji tokarki pod kątem wygody pracy na niej. Powinna mieć ona ergonomiczną budowę, czyli np. dźwignie i koła ustawcze usytuowane w taki sposób, aby bez problemu osoba obsługująca tokarkę miała do nich dostęp. Ważne jest bezpieczeństwo obsługi maszyny, które na ogół zapewniane jest poprzez zastosowanie w budowie tokarki osłony śruby pociągowej, imaka oraz samego uchwytu.
Wraz z rozwojem technologii tokarki zmieniły się nie do poznania. Nowoczesne maszyny tego typu są o wiele lepsze, bardziej precyzyjne i co najważniejsze – wydajniejsze w działaniu.
Przy zakupie tokarki w centrum naszego zainteresowania powinny znaleźć się jej parametry toczenia. Na cały proces toczenia, wykonywany przez maszynę, mają wpływ następujące parametry:
Wszystkie powyżej wymienione parametry mają wpływ na trwałość ostrza noża tokarki, opór skrawania i dokładność wymiaru obrabianej powierzchni konkretnego przedmiotu.
Do najbardziej znanych, a przy tym renomowanych producentów tokarek, zalicza się takie firmy jak: JET, Optimum, Proma, Proxxon, czy też TAKANG. Inne tokarki godne polecenia są produkowane przez następujących producentów: BASS POLSKA, DEDRA, GRAPHITE, Gude, JAROMA, Kinzo, Luna, MARCOSTA, PROOFY oraz PX i START TOOLS.
Tokarki kołowe, dzielące się na uniwersalne i produkcyjne, pozwalają na wykonywanie w zasadzie wszystkich robót tokarskich oprócz gwintowania. Z kolei, kołowe tokarki precyzyjne i ciężkie stosowane są w branży przemysłu ciężkiego.
Najczęściej w firmach przemysłowych, produkcyjnych i budowlanych można spotkać tokarki: uniwersalne, do drewna, karuzelowe, rewolwerowe, automaty i półautomaty, zegarmistrzowskie i zataczarki.
Toczenie przedmiotów to rzeczywiście elementarne zadanie, jakie ma do spełnienia tokarka. Oprócz tego można ją wykorzystywać do wykonywania operacji polegających na wytaczaniu, wierceniu, rozwiercaniu, radełkowaniu, przecinaniu, czy też do frezowania i szlifowania, ale te dwie ostatnie funkcje wymagają wykorzystania dodatkowych przyrządów do tokarki.
Tokarka pociągowa jest jedną z najczęściej spotykanych tokarek w polskiej produkcji przemysłowej. Zbudowana jest ona z łoża tokarki, wrzecienników, wrzeciona, konika, suportu, nawrotnicy, nazywanej również przekładnią nawrotną, z kół zmianowych oraz ze skrzynki posuwów i imaków.