Kawa występuje w roli głównej nawet w legendach, czego przykładem jest legenda o derwiszu Omarze, który został wygnany, umierał z głodu i pragnienia w porcie Mocca. W środku nocy został obudzony z głębokiego snu przez ducha, który pokierował go w stronę najbliższego drzewa kawowego. Omar zebrał owoce, uprażył je na gorących kamieniach, zalał wodą i wypił. Odzyskał wtedy siły i ułożył pieść dziękczynną do Boga. Napar nazwano Mokka od nazwy portu.
Kawa jest właściwie owocem pewnego drzewa, które rosło dziko już tysiące lat temu. Ziarna kawowe są nasionami krzewu kawowego, czyli rośliny pochodzącej z rośliny marzanowatych. Kawowce rosną w klimacie tropikalnym, charakteryzującym się dużą wilgotnością i opadami. Krzewy te nie tolerują mrozów. Uprawa kawowców najlepiej udaje się na zboczach gór. Nie jest znane dokładne pochodzenie kawy, a jej odkrycie wciąż pokrywa tajemnica. Zwyczaj picia kawy sięga XVII wieku w Europie. W tym czasie statki kupców zaczęły zawijać do odległych portów Afryki. Zwyczaj picia czarnej kawy stał się szybko popularny, a do jej transportu używano najszybsze wtedy statki żaglowe – klipry. Z handlu kawą budowano olbrzymie fortuny.
Ojczyzną kawy bynajmniej nie jest Kolumbia czy Brazylia, bowiem pochodzi ona z lesistych gór Kaffy, średniowiecznego państwa położonego na terenie dzisiejszej Etiopii. Jest to jedyne miejsce na świecie, gdzie po dziś dzień spotyka się dziko rosnące kawowce.
Zapach kawy jest nader charakterystyczny, niezależnie od rodzaju. Przypomina on niekiedy aromat jaśminu i pomarańczy. Kiedy płatki kwiatów kawowców opadają, pojawiają się małe, zielone owoce. Zawierają dwa ziarenka, które przylegają do siebie płaskimi stronami i są otoczone lepkim i słodkim miąższem. Czasami zdarza się, że owoc zawiera tylko jedno, owalne ziarenko. Takie ziarna, zwane perłowymi, tworzą się najczęściej na końcu gałązki. Z palonych ziaren tworzona jest kawa.
Najczęściej kawy dzielą się na rozpuszczalne i sypane, ze względu na swoją rozpuszczalność w wodzie. Są zarówno miłośnicy kawy sypanej, z fusami, jak i zażarci zwolennicy kawy bez fusów – kawy rozpuszczalnej.
W najlepszych kawiarniach można skosztować setki różnych kaw, pochodzących z różnych stron świata, zaparzanych w inny nieco sposób. Ze względu na sposób parzenia kawy, wyróżnia się następujące jej rodzaje:
Americano – jest to kawa parzona w ekspresie na sposób amerykański – z podwójną ilością wrzątku, która smakiem przypomina nieco kawę filtrowaną. Dolewana jest do niej gorąca woda w celu rozcieńczenia porcji. Dzięki temu ma ona specyficzny smak, ale nie traci nic z nuty kawy z ekspresu.
Cafe allange – francuski mocny napar z czarnej kawy podawany ze szklanką zimnej wody.
Cafe au lait – kawa z mlekiem.
Cafe brule – bardzo mocny napar z przypalonego ziarna kawy.
Cafe brulot – bardzo mocny napar z przypalonego ziarna kawy z dodatkiem przypraw korzennych i koniaku.
Cafe con leche – tzw. “meksykański” sposób parzenia kawy wymyślony przez amerykańskich żołnierzy podczas wojny meksykańskiej. Ziarno było prażone nad ogniskiem i rozbijane na kamieniach, mocną esencję uzupełniano wrzącym mlekiem.
Cafe corretto – czarna kawa z dodatkiem likieru (różne smaki), podawana w szklaneczce.
Café Creme – to kawa o normalnej mocy, z dodatkiem niewielkiej warstwy śmietanki, podobnie jak w kawie espresso.
Café Frappé – kawa zrobiona z połowy bardzo mocnej kawy z połową zmiksowanych lodów, zwykle śmietankowych lub waniliowych.
Cafe fredolo – mocna czarna kawa z dodatkiem lodu, podawana w małej szklaneczce.
Caffe Latte – kawa w połowie zrobiona z kawy o normalnej mocy i w połowie z ciepłego mleka.
Cappuccino – kawa zawierająca trzy części, a mianowicie espresso, mleko gotowane na parze i mleko spienione.
Con Panna - porcja espresso z porządną porcją ubitej śmietanki.
Cafe serve – bardzo mocna czarna kawa, podawana bardzo wcześnie rano.
Cafe shakeratano – kawa mieszana z lodem i mlekiem w shakerze.
Cafe valdostano – czarna kawa mieszana z czekoladą, winem, wódką (lub mocnym likierem) i korzeniami. Co ciekawe, tradycyjnie podaje sie ją narciarzom w Val d´Asta.
Demitasse – francuskie określenie “małej czarnej” czyli filiżanka ok. 100 ml.
Espresso – jest to kawa parzona metodą espresso, gdzie porcja kawy ma objętość około 40-50 ml.
Espresso Dopio - podwójna porcja kawy espresso.
Espresso cafe mocha – napój w którego skład wchodzą : mocny gorący napar kawy, porcja gorącej czekolady oraz gorącego mleka. Wszystkie składniki są w takiej samej ilości wlewane do wysokiej szklanki. Wszystkie składniki powinny być tak dolewane aby każdy tworzył wyrażną warstwę.
Espresso ristrett – gęste, aromatyczne espresso uzyskiwane przez wcześniejsze wyłączenie ekspresu ciśnieniowego.
Espresso roasts – kawa parzona z dodatkiem mlecznej pianki i np.: czekoladą, migdałami, kardamonem, cynamonem, wanilią.
Flavoured Latte – kawa o pojemności około 380 ml, z czego 350 ml to kawa latte, a 30 ml to aromat – wiśniowy, waniliowy, rumowy itp. Porcje mogą być różnej wielkości.
Kapuziner - czarna kawa z niewielką ilością spienionego mleka.
Latte macchiatto - porcja kawy espresso wlana bezpośrednio do szklanki mleka zagotowanego na parze.
Macchiato - pojedyncza porcja kawy espresso z plamkami jednej lub dwóch łyżek spienionego mleka.
Mocha - kawa espresso z mlekiem o smaku czekoladowym. Proporcje to: 1/3 kawy parzonej, 1/3 spienionego mleka, w którym rozpuszcza się 1/3 kakao.
Romano - pojedyncza porcja kawy espresso podana ze świeżą skórką cytryny.
Schlagobers - mocna kawa z bitą śmietaną.
Wiener melange – połowa kawy o normalnej mocy z połową ciepłego mleka i dodatkiem czekolady.
Na półkach sklepowych szybko zauważymy, że mamy do wyboru wręcz niezliczone odmiany i gatunki kaw. Trzeba zaznaczyć, że są one produkowane w zasadzie na bazie jedynie dwóch gatunków ziaren kawowych. Najpopularniejsza i uważana za najlepszą jest kawa arabika, która pochodzi z wyżyn Etiopii. Uprawiana jest w Afryce, Ameryce Południowe i w Azji. Ziarna arabiki są stosunkowo twarde i dają bardzo aromatyczny napar.
Drugim, nieco gorszym gatunkiem kawy są ziarna robusta. Kawa ta została odkryta niedawno, ponieważ dopiero w XIX wieku. Gatunek robusta rośnie znacznie szybciej od kawy arabiki, jest także bardziej odporny na czynniki zewnętrzne. Niestraszne mu zmiany klimatu, choroby i szkodniki. Robusta zawiera jednocześnie więcej kofeiny, a jej smak jest bardziej gorzki. Gatunków kaw mamy, jak widać, nie za wiele, ale już jej rodzajów – całe mnóstwo. Różnice zależą od miejsca i sposobu uprawy, klimatu, gleby i metodyki obróbki ziaren.
W ten sposób możemy wyróżnić następujące rodzaje kaw:
Kawa kenijska – należy do światowej czołówki najlepszych kaw, odznacza się wspaniałym aromatem, z nutką owocową, zrównoważoną kwaskowością i mocą.
Kawa Kibo Chagga – produkowana w Tanzanii, poszukiwana przez smakoszy kawa. Ma ona ostry, wyrazisty, pełny smak, o umiarkowanej kwaskowości.
Kawa Robusta – najwyższej jakości kawa uprawiana na Madagaskarze, nadaje się doskonale koprodukcji wyśmienitego cappuccino.
Kawa ekologiczna – taką kawę uprawia się na wyspie św. Heleny. Do uprawy kawy nie są tam wykorzystywane jakiekolwiek maszyny mechaniczne. Dzięki temu ziarna kawy mają wykwintny, nieco słodkawy smak, który podkreśla się lekkim bądź średnim paleniem.
Arabika – produkowana jest przede wszystkim w Brazylii. Występują tam różne odmiany Arabiki: Bourbon, Typica, Mundo Novo, Catuai oraz Maragotype. Najlepsze kawy brazylijskie to: Santos, Mogiana u Bahia i Lavato. Charakteryzują się łagodnym, delikatnym smakiem i niską kwaskowością.
Arabika brazylijska Minas – kawa mająca łagodny i delikatny smak, pozbawiona goryczki, o niskiej kwaskowości i czekoladowym posmaku. Produkowana jest w Brazylii.
Arabica Brazylia Santos –bardzo orzeźwiająca, lekko gorzkawa kawa. W Brazylii uprawia się także robustę, zwaną Conilon.
Kawy kolumbijskie – są one zaliczane do jednych z najbardziej cenionych na świecie. Charakteryzuje je silny, jedwabisty smak i oryginalny aromat.
Arabika Kolumbia Supremo – to kawa mocna i dojrzała, łagodnie kwaskowata z nutą orzechową.
Arabika z Kostaryki – najlepsze i najbardziej cenione ziarna pochodzą z plantacji położonych powyżej 1500 m. n. p. m. Cechuje się wybornym, subtelnym smakiem, z wyczuwalną kwaskowością.
Arabika z Sierra Madre – to jedna z najlepszych kaw, ma pełny, pikantny smak. W przypadku tej kawy warto pamiętać, że surowiec najwyższej jakości oferowany jest w pierwszym kwartale każdego roku/
Kawa Blue Mountain – jest to najdroższa kawa świata, pochodząca z Jamajki. Znawcy twierdzą, że jej cena jest mocno zawyżona. Kawa z Jamajki posiada niezwykle finezyjny, lecz intensywny aromat, jest idealnie zrównoważona, charakteryzuje się owocową nutą, kwaskowością i mocą.
Kawa z Hawajów – charakteryzuje się specyficzną, orzechową nutą.
Meksykańska kawa Arabica Maragogipe powstaje ze specjalnego sortu ziarna, daje subtelny, dojrzały i głęboki smak. Uprawiana w sposób naturalny. Nazywana jest również Elephant.
Popularność kawy jest bezdyskusyjna. Większość ludzi na całym świecie uwielbia rytuał porannego, i nie tylko, picia kawy. Z uwagi na szeroką różnorodność rodzajów kaw, każdy wybierze taką kawę, której smak i aromat będzie mu najbardziej odpowiadał.
