Wyróżniamy co najmniej kilka różnych rodzajów patelni, między innymi patelnie: klasyczne, głębokie, do grillowania, o specjalnym przeznaczeniu oraz patelnie elektryczne. Patelnie klasyczne są okrągłe, posiadają spłaszczone dno i płytkie brzegi. Mogą być one wykonane z przeróżnych materiałów. Patelnie klasyczne mają z reguły uniwersalne zastosowanie. Patelnie głębokie przypominają kształtem klasyczne, ale mają one wyższe brzegi. Są one przydatne podczas duszenia potraw. Ciekawą odmianą patelni głębokiej, jest chiński wok. Ma on kształt okrągłej misy o spłaszczonym dnie. Specjalnym, mniejszym rodzajem głębokiej patelni jest patelnia sauté. Ma ona wysokie ścianki i nieprzywierającą powłokę, dzięki którym idealnie rozprowadza ona ciepło, jednocześnie umożliwiając smażenie na minimalnej ilości tłuszczu. Patelnie do grillowania są polecane miłośnikom grillowania. Posiadają one na dnie rowki albo kratę, dzięki czemu do smażonych potraw od dołu dochodzi powietrze. Taka konstrukcja patelni pozwala na przyrządzenie potrawy, która będzie wyglądać i smakować jak ta, zrobiona na normalnym grillu. Warto zaznaczyć, że taki sposób przyrządzania mięsa jest bardzo zdrowy, bo podczas grillowania z mięsa wytapiana jest większość tłuszczu.
Patelnie o specjalnym przeznaczeniu służą do przygotowania konkretnego rodzaju potraw. Można wymienić tu:
Patelnie elektryczne nie są jeszcze zbyt popularne w Polsce, choć są one wysoce funkcjonalne. Można je bowiem zabrać w podróż, podłączyć do prądu i przygotowywać ulubione potrawy. Patelnie elektryczne mają zwykle specjalne nóżki, umożliwiające ustawienie urządzenia w zasadzie w dowolnie wybranym miejscu. Patelnie tego typu idealnie rozprowadzają ciepło.
Kupując patelnię powinniśmy dopasować jej wymiary do swoich indywidualnych potrzeb. Patelnie przeznaczone dla jednej osoby są niewielkie, ich średnica to 12-20 cm. Dla dwóch czy trzech osób będzie już potrzebna patelnia o średnicy od 20 do 26 cm, a dla dużej rodziny – patelnia o średnicy większej niż 26 centymetrów.
Patelnie dostępne na rynku mogą być wykonane z przeróżnych materiałów. Może to być aluminium, żeliwo, stal, miedź, tytan i ceramika. Każdy z materiałów daje inną jakość i komfort gotowania.
Aluminiowe patelnie bardzo szybko i równomiernie się nagrzewają, ale jednocześnie bardzo szybko tracą swoje ciepło. Ich zaletą jest niska waga, ale wadą – niska odporność na uszkodzenia. Takie patelnie łatwo zarysować. Jeśli patelnia aluminiowa jest wystawiona na działanie temperatury powyżej 180 stopni Celsjusza, wówczas wydziela ona szkodliwe dla zdrowia substancje. Najwyższą jakością charakteryzują się patelnie aluminiowe zrobione z aluminium anodowanego, który jest twardszy niż stal i świetnie przewodzi ciepło. Trzeba powiedzieć, że nie wszystkie patelnie aluminiowe można wykorzystywać na kuchenkach indukcyjnych.
Patelnie żeliwne, zwane również cygańskimi, mają wiele zalet. Są trwałe, można na nich smażyć praktycznie wszystko, dobrze utrzymują ciepło, są zdrowe, ale mają wysoką wagę.
Patelnie stalowe są wysoce trwałe, szczególnie wtedy, gdy wykonano je ze stali nierdzewnej. Trudno je zarysować, nie wchodzą w reakcję z kwasowymi składnikami, ale gorzej rozprowadzają ciepło niż patelnie aluminiowe i dłużej się nagrzewają. Stal węglowa to materiał, z którego wykonuje się oryginalne, chińskie woki.
Patelnie miedziane są rzadkością, bowiem są one przeznaczone na profesjonalny użytek. Miedź jest materiałem szybko nagrzewającym się, który świetnie utrzymuje ciepło.
Patelnie ceramiczne równomiernie się rozgrzewają, przez co na powierzchni nie tworzą się ciepłe i zimne punkty. Śliska powłoka sprawia, że smażone składniki nie przywierają do powierzchni.
Nowością rynkową są patelnie tytanowe, które są towarem należącym do wyższej półki cenowej. Tytan jest bardzo wytrzymały, odporny na zarysowania i nieprzywierający.
Patelnie mogą posiadać różnorodne powłoki, dzięki którym można na przykład smażyć bez użycia tłuszczu, a potrawa nie będzie przywierać. Patelnie pokryte są powłokami teflonowymi, mającymi różną grubość i różną ilość warstw (najlepsze, najbardziej wytrzymałe są powłoki potrójne o grubości 40 mikronów), powłokami tytanowymi (bardzo wytrzymałe i odporne na zarysowania), marmurowymi (najbardziej trwałe, odporne na zarysowania, przywieranie i odkształcenia) i innymi powłokami nieprzywierającymi.
Na jakość patelni wpływa w decydującej mierze jakość jej dna. Od jego grubości i sposobu wykonania zależy to, czy patelnia będzie nagrzewać się równomiernie, czy nie będzie się szybko odkształcać i czy nie zarysuje kuchenki. Dno musi mieć przynajmniej 4 mm grubości i powinno być delikatnie wklęsłe.
Przy zakupie patelni zwróćmy uwagę na jej uchwyt i pokrywkę. Mają one znaczenie dla komfortu i bezpieczeństwa użytkowników. Uchwyt powinien być wygodny i nie nagrzewać się podczas użytkowania. Rączka patelni musi mieć ergonomiczny, dopasowany kształt. Może być ona wykonana z plastiku, bakelitu, aluminium, drewna lub stali. Pokrywa może być dołączana do patelni. Najlepsze pokrywy wykonane są z żaroodpornego szkła albo stali.
Marka i producent patelni mają ogromne znaczenie dla określenia jakości danej patelni. Renomowana firma produkująca patelnie jest w zasadzie gwarancją ich wysokiej jakości, wytrzymałości oraz tego, że są one wykonane z bezpiecznych dla zdrowia materiałów. Niestety, ale dobra marka i dobra jakość słono kosztują. Płaci się w tym przypadku nie tylko za dobry materiał, ale i za samą renomę firmy.
Jeśli nie zamierzamy wydać na patelnię więcej, niż 150 zł, powinniśmy zakupić produkt takiej firmy jak:
W wyższej półce cenowej, gdzie patelnie kosztują ponad 200 zł, warte polecenia są:
Każdorazowo cena patelni uzależniona jest od tego, z jakiego materiału została ona zrobiona. Najtańsze są patelnie aluminiowe, stalowe i ceramiczne, a najdroższe – żeliwne i tytanowe. Kupując patelnię teflonową musimy wiedzieć, że za dobrą powłokę ochronną zapłacimy o wiele więcej niż 10 czy 20 zł.
Jeśli chcesz, aby Twoja patelnia miała w miarę uniwersalne zastosowanie, powinieneś zakupić patelnię klasyczną, mającą podwyższone brzegi, ponieważ dzięki niej będziesz mógł zarówno smażyć, jak i dusić potrawy. Dobrze sprawdzają się do uniwersalnych zastosowań patelnie aluminiowe, mające powłokę teflonową, o ile jest ona oryginalna, oraz stalowe, które nadają się do kuchenek indukcyjnych. Wielkość patelni powinna zostać dopasowana do ilości osób, którym ma służyć w jednym momencie. Zbyt duże patelnie nie są dobrym wyborem, bowiem mogą one nie nagrzewać się równomiernie.
Na rynku dostaniemy patelnie przystosowane do smażenia naleśników, patelnie do jajek sadzonych, patelnie do racuchów itp. Zasadność wyboru takich patelni jest dyskusyjna, ale o ile mamy dużo miejsca w szafkach, możemy zaopatrzyć się w takie patelnie. Są to na pewno niestandardowe modele patelni.
Jeśli tak, powinieneś sprawdzić przed zakupem patelni, czy jej producent oferuje możliwość pieczenia w piekarniku. Do stosowania w piekarnikach idealnie nadają się patelnie żeliwne, stalowe, a niekiedy nawet aluminiowe, o ile temperatura pieczenia nie jest w tym przypadku wyższa niż 180 stopni Celsjusza. Zwróć uwagę na uchwyt – do piekarnika nadają się uchwyty stalowe (do 260 stopni), silikonowe (do 230 stopni), aluminiowe i bakelitowe (do 180 stopni).
Na pewno najtrwalsze są patelnie żeliwne i te wykonane z tytanu. Jednocześnie, są one bardzo drogie. Stalowe i aluminiowe patelnie dobrej jakości też będą wytrzymałe. Najlepiej wybrać takie patelnie, które będą pokryte nieprzywierającą, ochronną powłoką.
Kiedyś kupno patelni nie wiązało się z jakimikolwiek problemami, ponieważ w sklepach nie mieliśmy zbyt dużego wyboru w tym asortymencie. Zwykle smażyliśmy więc na bardzo ciężkich, miedzianych patelniach, które były jedynymi na rynku. Dziś mnogość wszelkiego rodzaju patelni w sklepach może nawet przyprawić nas o prawdziwy zawrót głowy. Aby dokonać dobrego wyboru musimy wiedzieć, do czego będzie nam potrzebna patelnia i na jakiej kuchni zamierzamy ją wykorzystywać. Powinniśmy kupować patelnie z powłoką teflonową, która zapobiega przywieraniu potrawy. Takie patelnie nie są tanie, ale warto raz zapłacić wyższą cenę i cieszyć się z dobrej patelni przez dobre kilka lat.