Jak wybrać oczko wodne do ogrodu?

Bez względu na to, jakie miejsce wybierzemy na oczko wodne, najlepiej prezentują się oczka o nieregularnym kształcie. Wyglądają one najbardziej naturalnie. Jeśli mamy w domu psa, to wybierzmy bezpieczną opcję oczka wodnego – zbiornik o łagodnie spadzistych brzegach.

Do budowy oczek wodnych w ogrodzie wykorzystywane są folie polietylenowe (PE), PVC, z syntetycznego kauczuku (EPDM) oraz z etyleno-kopolimeru (ECB). Zdecydowana większość tychże materiałów występuje w kolorze czarnym i chroni wodę przed rozwojem glonów, a na dodatek są one odporne na szkodliwy wpływ promieni UV.

Polietylen, a raczej folia polietylenowa jest tania, ale jej trwałość jest raczej niezadowalająca. Należy stosować przeznaczoną do oczek wodnych folię czarną, którą można kupić w rolkach o szerokości 3, 6 lub 9 metrów.

PVC jest folią odporną na niskie temperatury, promienie UV i różnorodne środki chemiczne, które mogą znajdować się w wodzie. Dostępna jest folia o grubości od 0,4 do 1,5 mm, a sprzedawana w rolkach o różnej szerokości - 2, 4, 6, 8 a nawet 12 m (maksymalna długość roli to 25 m) lub w płachtach wykonywanych na zamówienie. Folie PVC występują w różnych kolorach, oprócz czarnego, jest to kolor zielony lub turkusowy. Są też folie PVC ozdobione wzorem kamieni. Takie folie niestety dosyć szybko ulegają różnorodnym uszkodzeniom mechanicznym, dlatego też zaleca się umieszczanie pod nimi specjalnej włókniny. W sklepach dostępne są też zestawy, służące do reperacji niewielkich uszkodzeń mechanicznych folii PVC. Takie zestawy składają się najczęściej z płynu do czyszczenia naprawianej powierzchni, kleju oraz łopatki do jego nanoszenia na powierzchnię folii.

Folia EPDM, czyli etylen, propylen i składniki dienowe, stanowią najtrwalszy z dostępnych na rynku materiałów do budowy oczek wodnych. Występuje on w kolorze czarnym, jest trwały, elastyczny i wysoce rozciągliwy. Dodatkowo, folia EPDM jest mrozoodporna i odporna na promienie UV. Dostępna jest w sklepach ogrodniczych w belach o szerokości od 170 do nawet 760 cm. Istnieje również możliwość zamówienia folii pod ściśle określony wymiar. Wadą materiału EPDM jest to, że jest ciężki i drogi. Wykładziny są narażone na uszkodzenie przez korzenie roślin. Dlatego rośliny trzeba hodować w szczelnych pojemnikach.

To nie jedyne sposoby budowania oczek wodnych w naszych ogrodach. Można wybrać dostępne w handlu formy oczek wodnych, które zrobione są z utwardzonego tworzywa sztucznego lub żywic poliestrowych wzmacnianych włóknem szklanym. Formy dostępne są w kolorach czarnym i niebieskim, ale niektórzy producenci wytwarzają już formy w kolorze brunatnym, znakomicie imitującym ziemię. Takie formy oczek wodnych mają zróżnicowaną wielkość i kształty, zaś ich boki są tak wyprofilowane, że na różnych głębokościach powstają półki, na których jest idealne miejsce na posadzenie roślin wodnych. Zaletą form na oczka wodne jest ich niska waga i łatwość transportu, ale utrudnieniem jest z kolei konieczność niezwykle starannego osadzenia samego zbiornika w podłożu i wypoziomowania go. Dla wielu klientów ograniczeniem będzie kształt oraz wielkość oczek wodnych w gotowych formach.

Innym pomysłem na wykonanie oczka wodnego jest jego wymurowanie, aczkolwiek jest to bardzo czaso- i pracochłonne. Dodatkowo, wymaga posiadania pewnych umiejętności. Jeśli chcemy wymurować oczko wodne z cegieł, to muszą być one wysoce odporne na wilgoć. Dzięki cegłom można wymurować oczko o prawie że dowolnym kształcie. Najczęściej jednak wybiera się niewielkie, kwadratowe lub prostokątne zbiorniki. Stosuje się głównie cegły klinkierowe. Jednak i one nie powinny mieć długotrwałego kontaktu z wodą. Dlatego od wewnątrz oczko wykładamy folią. Spoiwo, którym łączy się cegły musi być koniecznie wodoszczelne. Samo oczko wodne nie powinno być głębokie. Na ogół przy murowanych zbiornikach, boki są pionowe. Obrzeże takiego oczka przynajmniej z jednej strony powinny znajdować się na równi z powierzchnią wody, ponieważ w innym przypadku nasz ogrodowy staw stanie się śmiertelną pułapką dla zwierząt wodnych. W oczku wodnym wymurowanym można posadzić lilie wodne i wpuścić karpie koi. Zwierzęta te bez większych problemów będą zimować w zbiorniku. Z kolei, rośliny wrażliwe na zimno należy wyjmować na zimę ze zbiornika i przechowywać w akwarium lub innym pojemniku. Pomieszczenie powinno być chłodne, ale musi być w nim temperatura dodatnia.

W miejsce cegieł można zastosować beton i zrobić oczko wodne w kształcie zwyczajnego zbiornika betonowego. Konieczne będzie przy tym wykonanie szalunku, dodanie do masy środków uszczelniających i bardzo staranne i drobiazgowe przeprowadzenie wszelkich prac. W zasadzie stosując beton można uzyskać dowolny kształt zbiornika, ale należy przy tym zaznaczyć, że jest to zadanie skomplikowane, bowiem wykonanie złożonego szalunku jest pracochłonne. Boczne krawędzie mogą być w zbiorniku pionowe, bowiem takie najłatwiej wykonać, choć oczywiście korzystniejsze będzie lekkie nachylenie ich na zewnątrz albo nawet wyprofilowanie półek, co nie jest zadaniem bynajmniej łatwym. Gotowy zbiornik betonowy wypełniony powinien być od wewnątrz odpowiednim preparatem uszczelniającym. Oczko wodne wykonane z betonu jest niestety narażone na rozsadzanie przez wodę, dlatego też przy minusowych temperaturach należy je opróżniać. Bardziej trwały będzie zbiornik z siatkobetonu. W tym przypadku do zbrojenia betonu wykorzystywana jest cienka siatka podtynkowa. Siatkobeton jest bardziej odporny od betonu wylanego, nie jest więc konieczne opróżnianie oczka z wody.

Zbiornik oczka wodnego można zrobić z geomembrany, czyli jednowarstwowej wykładziny z monomerów etylenowo- propylenowo-dienowych. Przeznaczone do budowy oczek wodnych wykładziny mają grubość ok. 1 mm. Zróżnicowane wymiary arkuszy, wynoszące od 30 do 60 m długości i szerokość od 3 do 15 m – pozwalają na wykonanie każdego stawu bez konieczności łączenia materiału. Geomembrana jest bardzo trwała, elastyczna, odporna na promieniowanie UV i wysokie temperatury oraz nietoksyczna. Można ją układać przy temperaturze powietrza od –45 do +80° C.

Zanim rozpoczniemy kupowanie akcesoriów i roślin do oczka wodnego, sam zbiorniki powinien być już zbudowany. Jeśli przed jego postawieniem wsadzimy rośliny, to robienie wykopu pod oczko wodne może uszkodzić ich korzenie. W szczególności takie niebezpieczeństwo dotyczy krzewów i drzew, których korzenie sięgają nie raz na bardzo dużą głębokość. Jeśli w naszym ogrodzie mamy już drzewa, to wybierając miejsce na oczko wodne powinniśmy zwrócić uwagę na to, aby spadające z drzew liście nie trafiały do wody. Dodatkowo, zwróćmy uwagę na to, aby lustro wody nie znajdowało się w ostrym, południowym słońcu, ponieważ nasze oczko bardzo szybko pokryje się bardzo dużą ilością glonów.

Projektanci ogrodów zalecają, aby oczko wodne było zlokalizowane w centralnym miejscu naszej działki, choć nie jest to bezwzględną koniecznością. Ważniejsze jest, aby staw komponował się z roślinnością ogrodu i pasował do całej koncepcji otoczenia. Trzeba zaznaczyć, że w przydomowym ogrodzie najbardziej korzystnie będzie wyglądało oczko wodne mające nieregularne kształty brzegów. Najlepiej wykomponować je w gładki trawnik.

Przed przystąpieniem do budowy oczka wodnego musimy wybrać jego budulec, biorąc pod uwagę nasze wymagania i plusy i minusy poszczególnych rozwiązań. Dopiero po zbudowaniu zbiornika, możemy przystąpić do jego zaaranżowania w przestrzeń naszego ogrodu. Można wtedy posadzić wokół niego rośliny i zbudować skalniak lub inne elementy.