Jak wybrać zasilacz do komputera?

Istnieje kilka podstawowych rodzajów zasilaczy, które różnią się między sobą prezentowanymi standardami, rozmiarem, rodzajem i ilością wtyczek, jak również tabliczką znamionową. Wyróżniamy zasilacze w specyfikacji ATX, ATX12V, EPS12V, SFX12V i inne. Specyfikacja zasilaczy AT powoli odchodzi w zapomnienie. Zasilacze tego typu były niegdyś powszechnie wykorzystywane, ale dziś standard ten został przekształcony w normę ATX. Dostarcza ona dodatkową linię +3.3V, używa pojedynczej wtyczki ATX12V 20-pin do połączenia z płytą główną oraz umożliwia wyłączanie komputera za pomocą tzw. przycisku "soft-off".

Zasilacz do komputera prezentujący normę ATX12V jest dziś najprawdopodobniej najważniejszą z norm przy wyborze zasilacza. Co ciekawe, istnieje kilka wersji owej normy, choć różnice pomiędzy nimi bywają znaczące. Norma v1.0 na przykład dodała do pierwotnego standardu obsługę wtyczki ATX12V, która dostarcza dodatkowe napięcie +12V w celu zapewnienia odpowiedniej ilości prądu doprowadzonego do procesora, oraz 6-pin wtyczkę zapewniającą dodatkowe zasilanie na liniach +3.3V oraz +5V. Wersja ATX12V v1.3 dodała natomiast do powyższej obsługę standardu SATA (15-pin). Następną normą była wersja 2.0., która wprowadziła zmianę standardu zasilania płyty głównej, zmieniając ilość pin głównej wtyczki zasilającej płytę, z 20 na 24 pin oraz usuwając przy okazji dodatkową, wprowadzoną wcześniej, wtyczkę AUX 6-pin.Warto podkreślić, że wszystkie zasilacze, które spełniają normę ATX12V posiadają dokładnie te same gabaryty co standard ATX.

Standard EPS12V w zasilaczach do komputera, oprócz standardowej wtyczki wymusza również posiadanie złącza 8-pin do zasilania procesora. Norma EPS12V była pierwotnie przewidziana dla rozwiązań serwerowych, ale rosnąca ilość hi-end'owych w zakresie biurowych pecetów, spowodowała zaadaptowanie tego standardu do płyt głównych i zasilaczy, które dostępne są dla przeciętnego klienta.

Przy kupnie zasilacza do komputera musimy pamiętać o wielu kwestiach, takich jak moc maksymalna, moc ciągła i szczytowa, złącza, układy PFC, sprawność zasilacza, wentylacja, hałas, odpinane kable, wsparcie dla SLI oraz zabezpieczenia.

Zasilacz charakteryzowany jest przede wszystkim przez wartość maksymalną mocy, jaką jest w stanie oddać. Interesujące jest to, że wartość określona przez moc maksymalną nie jest w stanie określić, czy dany zasilacz będzie w stanie zasilić nasz komputer. Moc maksymalna jest bowiem dzielona na każdą z linii zasilających. W chwili obecnej, najważniejszym napięciem, jakie zasila komputer, jest +12V. Są z niego zasilane karty graficzne, procesory itp. Zasilacz powinien umożliwiać obciążenie linii co najmniej 18 amperami, 24 amperami przy karcie graficznej średniej jakości oraz 34 amperami przy kartach graficznych spiętych w Sli/Crossfire. Warto podkreślić, że obciążalności te dotyczą łącznej obciążalności wszystkich linii +12V, która zazwyczaj jest podana na tabliczce znamionowej zasilacza i niekoniecznie stanowi sumę obciążalności poszczególnych linii +12V.

Moc ciągła i szczytowa to zupełnie różne od siebie wartości, bowiem moc ciągła określa, ile zasilacz może oddać watów przez dowolnie długi czas w określonych warunkach, zaś moc szczytowa wyznacza wartość mocy jaką zasilacz może oddać przez krótki (np. 15 sekundowy) okres czasu. Zasilacz powinien oferować określony zestaw złącz, aby móc do niego podłączyć wszystkie, wymagane podzespoły. Ważne jest, aby dobrać zasilacz w taki sposób, aby rodzaj i liczba wtyków odpowiadały złączom, jakie posiadają urządzenia, które mają zostać podłączone. Główna wtyczka służy do zasilania płyty głównej. W zasilaczach mogą występować złącza albo 20- albo 24-pinowe. Na dzień dzisiejszy w zasadzie wszystkie płyty główne posiadają standard 24-pinowy. Oprócz złącza 24-pinowego, występują w zasilaczach również popularne w nowoczesnych płytach głównych, złącza 4 lub 8 pinowe, które umożliwiają dodatkowe zasilenie procesora. Jeżeli posiadamy złącze 8-pin, w przypadku wielu płyt głównych, możemy podpiąć do niego wtyk 4-pin wkładając końcówkę w odpowiednią jego część.

Opisane wtyki to niewielka część okablowania dostarczanego z zasilaczem. Oprócz nich występują również przewody zasilające: FDD, PCI-E 6-pin, PEG 8-pin, Molex 4-pin (HDD, napędy optyczne, wentylatory, katody i masa innego sprzętu), SATA oraz czasami 3 lub 4-pin złącza dla wentylatorów (najczęściej obroty sterowane są wtedy przez zasilacz).

Układy PFC, czyli współczynniki korekcji mocy, są techniką, która pozwala przeciwdziałać niepożądanym efektom powodowanym przez ładunki elektryczne. Im wyższy współczynnik PF, czyli Power Factor, tym zasilacz jest w stanie lepiej przetworzyć prąd wejściowy w użyteczną moc. Przy zakupie zasilacza bardzo ważna jest kwestia jego sprawności, która przekłada się na rachunki, jakie płacimy za prąd. Sprawność zasilacza wyrażana jest na ogół w procentach i określa ona, jak dużo energii pobranej z gniazdka przekształcane jest w energię, którą następnie pobiera nasz komputer, a ile w energię cieplną. Zasilacz posiadający wysoką sprawność wydziela mniej ciepła, co pozwala na niższe obroty wentylatora. To z kolei gwarantuje cichszą pracę zasilacza. Niższa temperatura wewnątrz niego to także dłuższa i bezawaryjna praca tego elementu komputera. Wentylacja zasilacza pozwala na rozproszenie powstałej podczas jego pracy energii cieplnej. Poziom hałasu emitowanego przez zasilacz jest ważny dla osób, które pragną cichej pracy komputera. Producenci zasilaczy w chwili obecnej starają się używać jak najlepszych i najnowocześniejszych rozwiązań, aby zredukować hałas do minimum. Używane są w tym celu duże wentylatory (średnica 12 cm) o niskich prędkościach obrotowych (RPM - revolutions per minute) regulowanych dodatkowo przez monitorowanie obciążenia lub temperatury, rozbudowane radiatory, oraz inne systemy mające zapewnić jak najmniej dB.

Odpinane kable w zasilaczu komputerowym pozwalają na wybór dokładnie tych przewodów, jakie będą potrzebne przy podłączaniu podzespołów, a które mogą pozostać w pudełku. Dzięki temu w obudowie komputera może panować idealny porządek, umożliwiający bezproblemowy przepływ powietrza i lepsze chłodzenie. Jeśli komputer wyposażony jest w systemy SLI lub Crossfire, najczęściej potrzebuje więcej mocy, bowiem musi zasilić dwie lub więcej kart graficznych. Warto wtedy kupić zasilacz oznaczony znaczkiem SLI lub Crossfire ready.

Ostatnią cechą różnicującą dostępne na rynku zasilacze, są ich zabezpieczenia: nadprądowe (Input Over-current Protection – IOP), nadnapięciowe(Overvoltage Protection - OVP), przeciwzwarciowe (Short-circuit Protection – SCP), prądowe/przeciw-przeciążeniowe (Overload Protection/Overcurrent Protection - OLP/OCP), oraz zabezpieczenia przed przegrzaniem (Over-temperature Protection).